11 Nisan 2016 Pazartesi

BAŞVEKALET MATBUAT UMUM MÜDÜRLÜĞÜNÜN BİR YAYINI - Mehmet Arif DEMİRER

BAŞVEKALET MATBUAT UMUM MÜDÜRLÜĞÜNÜN BİR YAYINI
Mehmet Arif DEMİRER
Türkiye’de Çıkmakta Bulunan Gazete ve Mecmualar
1940 yılında Türkiye’de 113 gazete – hepsi günlük değil – ve 227 mecmua var.
Bu küçük kitapta toplam 340 yayının her biri hakkında şu standart bilgiler bulunuyor. Bir örnek: AKŞAM Gazetesi:
***
“Adı: AKŞAM
Dili: Türkçe
Nevi: Gazete
Siyasi/Gayrisiyasi: Siyasi
Neden bahsettiği: Haber, Politika, İlim, Edebiyat, Fen vesaire
Çıktığı Şehir: İstanbul
Neşir vakitleri-günlük haftalık vd: Her gün 
Sayfa ölçüsü: 40 x 55 cm
Sayfa sayısı: Haftanın gayri muayyen üç gününde sekiz, dört gününde dört
Sütun taksimatı: Sayfası altı sütun üzerine
Fiyatı: Beş kuruş
Tesis tarihi: 1918
İmtiyaz sahibi: Necmeddin Sadak[1]
Başmuharrir: Necmeddin Sadak
Umumi neşriyat müdürü: Hikmet Feridun Es
Daimi muharrirler: Vala Nureddin, Hikmet Feridun Es, Enis Tahsin Til, Cemal Nadir Güler...
Muhabirler: İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Diyarbakır ve Sivas’ta toplam  muhabir
Fotoğrafçısı: Belirlenmemiş
Musahhihleri: Belirlenmemiş
Sermaye sahibi: Necmeddin Sadak
Basıldığı matbaa: Kendi adındaki AKŞAM matbaası
İdare adresi, ve Telefon No: İstanbul, Acmusluk Sok No 13, Başmuharrir: 20 565, Yazı İşleri Müdürü: 20765” 
**
1940 yılının önemli gazeteleri, başyazarları ve ilk yayımlandıkları yıl:
**
ANKARA:
ULUS, Falih Rıfkı Atay, 1919, ilk adı: Hakimiyet-i Milliye ;
KIZILAY, Kızılay Umumi Merkezi, Dini bayramlarda çıkıyor, ULUS ile ilişkili, 1931
Yurt, “Parasız olarak köylüye tevzi edilmektedir” CHP adına İskender Artun, Siyasi Murakıp Falih Rıfkı Atay, 1933
Köylünün Gazetesi, Türk Hava Kurumu, 1931, “Köycülük ve Tayyarecilik, ŞakirHazım Ergökmen, Parasız dağıtım”
Resmi Gazete, 7 Ekim 1920
Akşam Haberleri, CHP bak sf.12
İSTANBUL:
Cumhuriyet, Yunus Nadi, 1924;
İkdam, Etem İzzet Benice, 1939;
Milliyet, 1940 yılında yayımlanmıyor
Haber Akşam Postası, Hasan Rasim Us, 1931;
Hakikat, Necip Ali Küçüka, 1940
Servetifünun, Ahmet İhsan Tokgöz, 1891;
Son Posta, Selim Ragıp Emeç ve ali Ekrem Uşaklıgil, 1930;
Son Telgraf, Etem İzzet Benice, 1936;
Tan, M. Zekeriya Sertel, 1935;
Tasviri Efkar, Velit Ebüzziya, Cihad Baban
Vakıt, Refik Ahmet  Sevengil, 1917;
Vatan, Ahmed Emin Yalman, 19 Ağustos 1940;
Yeni Sabah, Ahmet Cemalettin Saraçoğlu, Hüseyin Cahit Yalçın, 1938
**
Karagöz, Sedat Simavi, “hafta iki kez, yarı ciddi, yarı mizahi” gazete, 1908;
Karikatür, Sedat Simavi, haftalık mizah gazetesi, 1935;
**
İZMİR
Yeni Asır, Ali Şevket Bilgin, 24 Ağustos 1894, bu tarih, Selanik’te ilk yayım tarihi, gazete mübadeleden sonra İzmir’e taşınmıştır.
**
YABANCI DİLDE YAYIMLANAN GAZETELER
Apoyevmatini, Vasiliyadis, 12 Temmuz 1925, Rumca
Metapolitefsis, Konstantin Papadopulos, 1937, Rumca;
Jamanak, Melik Koç, Ardaşes Kalpakcıyan, 1909, Ermenice;
Nor Lur,  Vahan Toşigyan, 1926, Ermenice;
Marmara, Süren Şamlıyan, 31 Ağustos 1940, Ermencie;
Türkische Post, Toydemir, Almanca;
Ankara, CHP, Falih Rıfkı Atay, haftalık gazete, 1934, Fransızca;
Beyoğlu, G. Primi, 1934, Fransızca;
İstanbul, Pierre le Goff, 1868, Fransızca,
La Republique, Yunus Nadi, 1926, Fransızca,
Le Journal d’Orient, Albert Karasu, 1917, Fransızca;
Parlez Vous Français ? Prof. Dr. V. Berkem, Fransızca, 1934;
YABANCI DİLDE YAYIMLANAN DERGİLER:
Der Nahe Osten, Muzaffer Toydemir, Dr. Gerhart Hannig, 1937, ayda 2 kez;
Gavaş, Ermenice mizah dergisi, Karabet Kirkor Magar,1937;
La boz de Türkiye – Türkiye’nin Sesi, İstanbul, Musevice, 1939;
Ortodoksia, Mitropolit Meletios Lukakis, Fener Oatrikhanesi, Rumca,1925;
**
DİĞER İL VEYA İLÇELERDE YAYIMLANAN GAZETELERDEN SEÇİLMİŞ ÖRNEKLER
Akgün, Emin Aksel, 19.4.1936, Urfa,
Diyarbakır, Cahit Çubukçu-Zekai Ataman, 1868
Gümüşeli, Valilik, 25 Şubat 1929, Gümüşhane;
Haber, Abdullah Mahir Erkmen, 12 Nisan 1922, Afyon;
Işık, Rıza Bayrısal, 1936, Urfa;
Kars, Tarhan Toker, 1929;
Rize, Rize Halkevi, 1931;
Siirt, Necati Avcı, 1937;
Turan, İhsan Turan, 1931, Elazığ;
Türk Sesi, Ekrem Serdengeçti, 1940, Akhisar, “Neden bahsettiği:Politikadan başka her şey”
Ulus Sesi, Mehmet Siret Bayar, 1927, Mardin;
Yenigün, Şükrü Balcı, 28 Ağustos 1928, Antakya;
Yeni Mersin, Fuat Akbaş, 27 Temmuz 1928;
Yeni Milas, Mahir Tekin, 1936;
Yeni Yurt, Kamil Koçbay, 1937, Van;
Yurt Yolu, Kamil Koçbay,  Haziran 1938, Bitlis;
**
ÖNEMLİ DERGİLER
Akbaba, Haftalık mizah dergisi, Yusuf Ziya Ortaç, ilk yayım başlangıç tarihi 1923, aradan sonra yeniden 1933;
Ayın Tarihi, Matbuat Umum Müdürlüğün çıkardığı yurt içi ve yurt dışı olayları çok ayrıntılı bir şekilde yansıtan, her sayısı ortalama 400-500 sayfa – 17 x 24 cm – bir kitap uzunluğunda, 1934 yılından beri yayımlanıyor;
Bayındırlık İşleri, Bayındırlık Bakanlığının faaliyetleri sistematik bir şekilde yansıtan bu dergi de 1 Eylül 1934 tarihinden beri yayımlanıyor. Ekim 1937 sayısı 310 sayfa.
Belleten, Türk Tarih Kurumu, 1936;
Bozkurt, “Siyasi değildir. Türkçü, Irkçı, fikir ve gençlik Dergisi” ! İsmet Rasin, Sami Karavel, R. Oğuz Türkkan, Nihal Adsız, Necdet Sancar, Hamza Said Özbek, Nurullah Barıman, Cemal Oğuz Öcal, Hüseyin Namık Orkun, 1939;
Dirim, Dr. Frik, eczacılık ve ilaç sanayii dergisi, aylık. Her sayısı 44  sayfa, 1925;
Farmakoloğ, eczacılık dergisi, Prof. Kimyager Naşıt Baylav, 1934;
Havacılık ve Spor, THK, 1927;
Hava, Eskişehir Hava Okulu Komutanlığı, 1921;
La Turquie Kemaliste, Matbuat Umum Müdürlüğünün; İngilizce, Fransızca ve Almanca, olarak Türkiye’nin tanıtımı için yılda 6 sayı yayımladığı dergi, Haziran 1934;
Taşpınar, Ahmed Sami Onur, CHP, Afyon Halkevi, Afyon, 19 Ekim 1932;
Toprak, Dr. Osman Nuri Ertekin, Samsun, 1940;
Türkiye Turing ve Otomobil Klöbü, Reşit Saffet Atabinen, 1931;
Ulusal Ekonomi ve Arttırma, Ulusal Ekonomi ve Arttırma Kurumu, 1933;
Ülker, Halkevi, Niksar, 1936;
Varlık, Sabri Esat Siyavuşgil, Yaşar Nabi Nayır, 1933;
7 Gün,  Sedat Simavi, 1933;
**
NOTLAR.
Sağlıkla ilgili dergilerin sayısı 21. Türk Üroloji Dergisi bile çıkıyor.
Elazığ, Erzurum, Giresun, Isparta, Kars ve Diyarbakır’da ikişer, Bitlis, Gümüşhane, Van, Siirt ve Mardin’de birer gazete çıkıyor, 2. Dünya Savaşı başlarken. Ayrıca; Akhisar, Ayvalık, Bafra, Bartın, İskenderun,  Lüleburgaz, Milas, Tire ve Urla gibi ilçe merkezlerinde de birer yayın var.



[1] Son CHP hükümetinde Dışişleri Bakanı 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder