BAŞVEKALET MATBUAT UMUM
MÜDÜRLÜĞÜNÜN BİR YAYINI
Mehmet Arif DEMİRER
Türkiye’de Çıkmakta
Bulunan Gazete ve Mecmualar
1940 yılında Türkiye’de
113 gazete – hepsi günlük değil – ve 227 mecmua var.
Bu küçük kitapta toplam
340 yayının her biri hakkında şu standart bilgiler bulunuyor. Bir örnek: AKŞAM
Gazetesi:
***
“Adı: AKŞAM
Dili: Türkçe
Nevi: Gazete
Siyasi/Gayrisiyasi:
Siyasi
Neden bahsettiği: Haber,
Politika, İlim, Edebiyat, Fen vesaire
Çıktığı Şehir: İstanbul
Neşir vakitleri-günlük
haftalık vd: Her gün
Sayfa ölçüsü: 40 x 55 cm
Sayfa sayısı: Haftanın
gayri muayyen üç gününde sekiz, dört gününde dört
Sütun taksimatı: Sayfası
altı sütun üzerine
Fiyatı: Beş kuruş
Tesis tarihi: 1918
İmtiyaz sahibi:
Necmeddin Sadak[1]
Başmuharrir: Necmeddin
Sadak
Umumi neşriyat müdürü:
Hikmet Feridun Es
Daimi muharrirler: Vala
Nureddin, Hikmet Feridun Es, Enis Tahsin Til, Cemal Nadir Güler...
Muhabirler: İstanbul,
Ankara, İzmir, Adana, Diyarbakır ve Sivas’ta toplam muhabir
Fotoğrafçısı: Belirlenmemiş
Musahhihleri:
Belirlenmemiş
Sermaye sahibi:
Necmeddin Sadak
Basıldığı matbaa: Kendi
adındaki AKŞAM matbaası
İdare adresi, ve Telefon
No: İstanbul, Acmusluk Sok No 13, Başmuharrir: 20 565, Yazı İşleri Müdürü: 20765”
**
1940 yılının önemli gazeteleri,
başyazarları ve ilk yayımlandıkları yıl:
**
ANKARA:
ULUS, Falih Rıfkı Atay,
1919, ilk adı: Hakimiyet-i Milliye ;
KIZILAY, Kızılay Umumi
Merkezi, Dini bayramlarda çıkıyor, ULUS ile ilişkili, 1931
Yurt, “Parasız olarak
köylüye tevzi edilmektedir” CHP adına İskender Artun, Siyasi Murakıp Falih
Rıfkı Atay, 1933
Köylünün Gazetesi, Türk
Hava Kurumu, 1931, “Köycülük ve Tayyarecilik, ŞakirHazım Ergökmen, Parasız
dağıtım”
Resmi Gazete, 7 Ekim
1920
Akşam Haberleri, CHP bak
sf.12
İSTANBUL:
Cumhuriyet, Yunus Nadi,
1924;
İkdam, Etem İzzet
Benice, 1939;
Milliyet, 1940 yılında
yayımlanmıyor
Haber Akşam Postası, Hasan
Rasim Us, 1931;
Hakikat, Necip Ali
Küçüka, 1940
Servetifünun, Ahmet
İhsan Tokgöz, 1891;
Son Posta, Selim Ragıp
Emeç ve ali Ekrem Uşaklıgil, 1930;
Son Telgraf, Etem İzzet
Benice, 1936;
Tan, M. Zekeriya Sertel,
1935;
Tasviri Efkar, Velit
Ebüzziya, Cihad Baban
Vakıt, Refik Ahmet Sevengil, 1917;
Vatan, Ahmed Emin
Yalman, 19 Ağustos 1940;
Yeni Sabah, Ahmet
Cemalettin Saraçoğlu, Hüseyin Cahit Yalçın, 1938
**
Karagöz, Sedat Simavi,
“hafta iki kez, yarı ciddi, yarı mizahi” gazete, 1908;
Karikatür, Sedat Simavi,
haftalık mizah gazetesi, 1935;
**
İZMİR
Yeni Asır, Ali Şevket
Bilgin, 24 Ağustos 1894, bu tarih, Selanik’te ilk yayım tarihi, gazete
mübadeleden sonra İzmir’e taşınmıştır.
**
YABANCI DİLDE YAYIMLANAN
GAZETELER
Apoyevmatini, Vasiliyadis,
12 Temmuz 1925, Rumca
Metapolitefsis,
Konstantin Papadopulos, 1937, Rumca;
Jamanak, Melik Koç,
Ardaşes Kalpakcıyan, 1909, Ermenice;
Nor Lur, Vahan Toşigyan, 1926, Ermenice;
Marmara, Süren Şamlıyan,
31 Ağustos 1940, Ermencie;
Türkische Post,
Toydemir, Almanca;
Ankara, CHP, Falih Rıfkı
Atay, haftalık gazete, 1934, Fransızca;
Beyoğlu, G. Primi, 1934,
Fransızca;
İstanbul, Pierre le
Goff, 1868, Fransızca,
Le Journal d’Orient,
Albert Karasu, 1917, Fransızca;
Parlez Vous Français ?
Prof. Dr. V. Berkem, Fransızca, 1934;
YABANCI DİLDE YAYIMLANAN
DERGİLER:
Der Nahe Osten, Muzaffer
Toydemir, Dr. Gerhart Hannig, 1937, ayda 2 kez;
Gavaş, Ermenice mizah
dergisi, Karabet Kirkor Magar,1937;
La boz de Türkiye –
Türkiye’nin Sesi, İstanbul, Musevice, 1939;
Ortodoksia, Mitropolit
Meletios Lukakis, Fener Oatrikhanesi, Rumca,1925;
**
DİĞER İL VEYA İLÇELERDE
YAYIMLANAN GAZETELERDEN SEÇİLMİŞ ÖRNEKLER
Akgün, Emin Aksel,
19.4.1936, Urfa,
Diyarbakır, Cahit
Çubukçu-Zekai Ataman, 1868
Gümüşeli, Valilik, 25
Şubat 1929, Gümüşhane;
Haber, Abdullah Mahir
Erkmen, 12 Nisan 1922, Afyon;
Işık, Rıza Bayrısal,
1936, Urfa;
Kars, Tarhan Toker,
1929;
Rize, Rize Halkevi,
1931;
Siirt, Necati Avcı,
1937;
Turan, İhsan Turan,
1931, Elazığ;
Türk Sesi, Ekrem
Serdengeçti, 1940, Akhisar, “Neden bahsettiği:Politikadan başka her şey”
Ulus Sesi, Mehmet Siret
Bayar, 1927, Mardin;
Yenigün, Şükrü Balcı, 28
Ağustos 1928, Antakya;
Yeni Mersin, Fuat Akbaş,
27 Temmuz 1928;
Yeni Milas, Mahir Tekin,
1936;
Yeni Yurt, Kamil Koçbay,
1937, Van;
Yurt Yolu, Kamil
Koçbay, Haziran 1938, Bitlis;
**
ÖNEMLİ DERGİLER
Akbaba, Haftalık mizah
dergisi, Yusuf Ziya Ortaç, ilk yayım başlangıç tarihi 1923, aradan sonra
yeniden 1933;
Ayın Tarihi, Matbuat Umum
Müdürlüğün çıkardığı yurt içi ve yurt dışı olayları çok ayrıntılı bir şekilde
yansıtan, her sayısı ortalama 400-500 sayfa – 17 x 24 cm – bir kitap
uzunluğunda, 1934 yılından beri yayımlanıyor;
Bayındırlık İşleri, Bayındırlık
Bakanlığının faaliyetleri sistematik bir şekilde yansıtan bu dergi de 1 Eylül
1934 tarihinden beri yayımlanıyor. Ekim 1937 sayısı 310 sayfa.
Belleten, Türk Tarih
Kurumu, 1936;
Bozkurt, “Siyasi
değildir. Türkçü, Irkçı, fikir ve gençlik Dergisi” ! İsmet Rasin, Sami Karavel,
R. Oğuz Türkkan, Nihal Adsız, Necdet Sancar, Hamza Said Özbek, Nurullah
Barıman, Cemal Oğuz Öcal, Hüseyin Namık Orkun, 1939;
Dirim, Dr. Frik,
eczacılık ve ilaç sanayii dergisi, aylık. Her sayısı 44 sayfa, 1925;
Farmakoloğ, eczacılık
dergisi, Prof. Kimyager Naşıt Baylav, 1934;
Havacılık ve Spor, THK,
1927;
Hava, Eskişehir Hava
Okulu Komutanlığı, 1921;
Taşpınar, Ahmed Sami
Onur, CHP, Afyon Halkevi, Afyon, 19 Ekim 1932;
Toprak, Dr. Osman Nuri
Ertekin, Samsun, 1940;
Türkiye Turing ve
Otomobil Klöbü, Reşit Saffet Atabinen, 1931;
Ulusal Ekonomi ve
Arttırma, Ulusal Ekonomi ve Arttırma Kurumu, 1933;
Ülker, Halkevi, Niksar,
1936;
Varlık, Sabri Esat
Siyavuşgil, Yaşar Nabi Nayır, 1933;
7 Gün, Sedat Simavi, 1933;
**
NOTLAR.
Sağlıkla ilgili
dergilerin sayısı 21. Türk Üroloji Dergisi bile çıkıyor.
Elazığ, Erzurum,
Giresun, Isparta, Kars ve Diyarbakır’da ikişer, Bitlis, Gümüşhane, Van, Siirt
ve Mardin’de birer gazete çıkıyor, 2. Dünya Savaşı başlarken. Ayrıca; Akhisar,
Ayvalık, Bafra, Bartın, İskenderun,
Lüleburgaz, Milas, Tire ve Urla gibi ilçe merkezlerinde de birer yayın
var.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder